1) Chỉnh nha ngày
nay không giới hạn tuổi tác
Khi nhắc đến chỉnh nha – niềng răng,
nhiều người vẫn nghĩ kỹ thuật này chỉ dành cho trẻ em và thiếu niên. Cũng dễ
hiểu, vì chỉnh nha mang
tính chất dự phòng, và trẻ em sẽ được hưởng lợi nhiều nhất từ chỉnh nha: có một
khớp cắn tốt và một nụ cười đẹp cho cả cuộc đời của đứa trẻ.
Tuy vậy, thực tế là ngày càng có nhiều
bệnh nhân trưởng thành đến gặp bác sĩ chỉnh nha để “niềng răng“.
Những bệnh nhân này đến gặp BS chỉnh nha vì
nhiều lý do: lúc trẻ không có điều kiện tài chính, hoặc “bây giờ mới thấy tầm
quan trọng của hàm răng”, hay chỉ đơn giản là “làm đẹp” và “muốn có người
yêu!”. Tất cả những lý do này đều chính đáng, vì con người luôn muốn hoàn thiện
mình. Vì vậy, không bao giờ là quá muộn để bạn có được một hàm răng tốt, khỏe
mạnh và một “nụ cười đẹp”!
Kỹ thuật chỉnh nha ngày
nay không quan trọng tuổi tác, mà điều quan trọng là tình trạng sức khỏe răng
miệng, động lực và quyết tâm chỉnh nha – niềng răng của
bệnh nhân. Chính những điều này sẽ tác động đến quyết định điều trị của bác sĩ.
Vì vậy, bạn đừng ngạc nhiên khi thấy cả
một gia đình 3 thế hệ cùng “niềng răng“,
vì hình ảnh này đã khá phổ biến ở các nước phát triển rồi đấy!
Nếu bệnh nhân biết kết quả chỉnh nha “giúp”
cho họ nhìn “trẻ hơn” và cải thiện cuộc sống của họ đến mức nào, nhiều người sẽ
“muốn chỉnh nha“!
2) Chỉnh nha đem
lại cho bạn nhiều lợi ích hơn, ngoài việc chỉ làm cho“răng đều”
Rất nhiều người nghĩ rằng chỉnh nha chỉ
làm cho “răng đều”. Thật ra, khi điều trị chỉnh nha, bác sĩ cần phải cân nhắc
và đưa ra rất nhiều mục tiêu điều trị khác kèm theo:
* Răng đều nhưng phải phù hợp với thẩm
mỹ khuôn mặt, không bị hô hay móm thì mới đạt yêu cầu thẩm mỹ.
* Bạn đã có đủ các răng vĩnh viễn hay
chưa? Nếu chưa, thì răng đó bị ngầm hay là đã nhổ? Nếu đã nhổ răng, thì khoảng
trống đó có thể sẽ được đóng lại khi chỉnh nha, hoặc
bác sĩ sẽ dặn dò bạn một kế hoạch trồng lại răng giả sau
này.
* Khớp cắn của bạn có tốt và bền vững?
Các răng có chạm đều nhau không?
Rất nhiều bác sĩ xem chỉnh nha là
một nghệ thuật. Nghệ thuật là ở lúc khi kết thúc “niềng răng“,
nụ cười của bạn đẹp, thẩm mỹ, và có chức năng tốt.
Tại nha khoa Tâm
Phúc, nụ cười của bệnh nhân được đánh giá rất quan trọng. Các bệnh nhân đều
được bác sĩ hướng dẫn “thực tập” nụ cười để mỗi lần tái khám, bác sĩ sẽ căn cứ
vào “nụ cười” của bạn mà điều chỉnh hợp lý.
3) Tầm quan trọng của phim x-quang:
Phim x-quang giúp các bác sĩ thấy được
phần “chân răng” và phần xương hàm. Đây là những yếu tố rất quan trọng để bác
sĩ có thể chẩn đoán tình trạng của bạn.
Khi răng di chuyển, phim x-quang giúp
bác sĩ “theo dõi” được phần di chuyển của răng trong xương. Điều này rất quan
trọng đối với các trường hợp răng ngầm, vì bác sĩ cần “thấy” được răng ngầm thì
mới có kế hoạch di chuyển được răng ngầm, hoặc không để các răng khác “va chạm”
với răng ngầm làm tổn thương chân răng.
Phim x-quang cũng giúp bác sĩ đếm số
răng và nhận định tình trạng thiếu răng bẩm sinh cho trẻ em một cách chính xác
nhất. Nhiều trường hợp phụ huynh không hề biết về tình trạng thiếu răng bẩm
sinh của con mình (thậm chí là chính họ cũng thiếu răng!) cho đến khi bác
sĩ chỉnh nha tư
vấn kèm với phim x-quang!
 |
| Phim sọ nghiêng |
Để đạt được mục đích khảo sát những yếu
tố trên, các bác sĩ chỉnh nha thường
sử dụng phim toàn cảnh Panorex và phim sọ nghiêng. Điều không may là những máy
x-quang này có chi phí khá đắt nên ít phòng khám nha khoa trang
bị, do vậy ở một số nơi bác sĩ thường chuyển bệnh nhân đến nơi khác để chụp
phim.
4) Bác sĩ chuyên chỉnh nha là
khác biệt so với các bác sĩ khác:
Chúng tôi biết bạn rất yêu quý và tin
tưởng nha khoa và
bác sĩ đã điều trị cho bạn và gia đình bạn từ rất lâu. Mối quan hệ này là rất
đáng trân trọng, nhưng trong điều trị chỉnh nha,
có những trường hợp tưởng chừng đơn giản mà lại rất phức tạp. Bác sĩ cần được
đào tạo rất nhiều về một “chuyên ngành chỉnh nha“,
để có thể chẩn đoán chính xác, lên kế hoạch và điều trị hiệu quả.
Trong thực tế, khá nhiều bệnh nhân cần
phải chỉnh nha lại
sau một thời gian điều trị không hiệu quả. Điều này làm mất thời gian, công sức
và tiền bạc của bệnh nhân, mà kết quả là phải làm lại từ đầu.
Tuy nhiên, như vậy không có nghĩa là bác
sĩ tổng quát không thể điều trị chỉnh nha.
Trong những trường hợp thật sự đơn giản, các bác sĩ có thể dùng những khí cụ
tháo lắp đơn giản để điều trị.
Như vậy, để chọn được một bác sĩ chỉnh nha phù
hợp với mình không phải là dễ. Tôi vẫn thường hay gặp nhiều bệnh nhân đi tham
khảo từ 5-10 nha khoa để lựa chọn bác sĩ chỉnh nha cho
mình, và điều này là hoàn toàn bình thường! Điều quan trọng nhất là khi bạn gặp
trực tiếp bác sĩ khám và tư vấn, bạn cảm thấy thoải mái, hài lòng với kế hoạch
điều trị hợp lý của bác sĩ.
5) Tư vấn thường miễn phí, nên bạn hãy
đi tư vấn ở nhiều nha khoakhác
nhau:
Tại các nha khoa hiện
nay, đa phần khám và tư vấn chỉnh nha hoàn
toàn miễn phí. Vậy nên nếu bạn không ưng ý bác sĩ chỉnh nha này
thì có thể đến tư vấn ở nhiều nơi khác. Cần lưu ý là mỗi bác sĩ chỉnh nha sẽ
có một cách nhìn nhận vấn đề, một cách điều trị khác nhau, vậy nên bạn hãy lắng
nghe thật kỹ, hỏi thật nhiều những điều mình quan tâm và lựa chọn bác sĩ mình
cảm thấy yên tâm nhất.
Có rất nhiều cách để di chuyển răng, và
sắp xếp răng sao cho đẹp sẽ phụ thuộc rất nhiều vào con mắt thẩm mỹ của từng
người bác sĩ chỉnh nha.
Những bác sĩ chỉnh nha “chuyên
nghiệp” và “giỏi” thường có một mặt bằng giá cao hơn những nơi khác.
Hỏi thăm những bệnh nhân trong phòng chờ
về bác sĩ chỉnh nha bạn
chuẩn bị khám cũng là một ý rất hay để lựa chọn bác sĩ tốt.
6) Thời gian chỉnh nha khoảng
bao nhiêu lâu?
Để di chuyển răng một cách an toàn, và
để đạt được một kết quả thẩm mỹ, thì cần phải có thời gian. Bác sĩ chỉnh nha cũng
vậy, họ cần có thời gian để “điều chỉnh” hàm răng của bạn một cách hài hòa, hợp
lý mà vẫn đảm bảo an toàn cho răng của bạn.
Thời gian trung bình của một trường hợp chỉnh nha hiện
nay là từ 12-24 tháng tùy mức độ phức tạp. Với một số người sẽ cảm thấy đó là
quá lâu, nhưng nếu bạn cho rằng điều trị chỉnh nha là
quan trọng, kết quả chỉnh nha là
“đáng công sức”, thì bạn sẽ dễ hiểu và “thông cảm” cho bác sĩ chỉnh nha hơn!
Trong thời gian điều trị chỉnh nha,
bạn sẽ cần gặp bác sĩ 1-2 tháng/lần để theo dõi và điều chỉnh theo kế hoạch
điều trị. Nếu bạn có kế hoạch đi du học, đi công tác dài ngày hay thậm chí là
“làm đám cưới”, bạn nên báo trước với bác sĩ sớm, bác sĩ sẽ điều chỉnh kế hoạch
điều trị phù hợp với bạn (tháo mắc cài tạm vào ngày cưới chẳng hạn).
Hình: Để đạt được một kết quả tốt và
thẩm mỹ trong chỉnh nha là
điều quan trọng, và cần có thời gian để làm được việc này. Trong trường hợp
trên, cần khoảng 22 tháng để có thể “thay đổi” một bệnh nhân với kết quả như
vậy.
7) Chỉnh nha có
đau không?
Trong 1 tuần đầu sau khi gắn mắc cài,
cảm giác vướng víu sẽ làm bạn khó chịu. Sau 1 tuần, môi và má của bạn sẽ quen
dần với những “anh chàng không mời mà đến” này, cảm giác khó chịu dần biến mất.
Với sự phát triển của mắc cài hệ thống
tự buộc (self ligating) và những sợi dây được kiểm soát lực tốt, ngày càng ít
những bệnh nhân than phiền về cảm giác đau khi chỉnh nha.
Dĩ nhiên, những điều này bạn nên hỏi
thăm từ chính những người đang mang mắc cài, đó là những bệnh nhân đang ngồi
đợi tại phòng khám mà bạn sẽ làm, hoặc người nhà bạn đã từng được chỉnh nha,
bạn sẽ có được sự “kiểm chứng” về điều này!
8) Chỉnh nha thẩm
mỹ là như thế nào?
Chỉnh nha thẩm
mỹ là kỹ thuật chỉnh nha sử
dụng những mắc cài bằng sứ như Damon Clear, hay bằng máng trong như Invisalign
hay niềng ở bên trong như Lingual Braces để hạn chế “mất thiện cảm” với người
đối diện khi giao tiếp.
Người đối diện sẽ “khó thấy” và biết
rằng bạn đang chỉnh nha,
nhưng nếu nhìn kỹ thì họ sẽ vẫn phát hiện ra.
 |
| Chỉnh nha trong suốt bằng Invisalign |
Chi phí chỉnh nha thẩm
mỹ thường cao hơn khá nhiều so với chỉnh nha bằng
mắc cài kim loại thông thường.
Thực tế, người đối diện khi giao tiếp
chú ý đến nhiều thứ khác hơn là “niềng răng“.
Vì vậy, sự tự tin, vệ sinh sạch sẽ (hơi thở thơm tho) sẽ đóng vai trò quan
trọng hơn nhiều so với màu sắc và hình thức của mắc cài.
Invisalign đòi hỏi bệnh nhân phải có
tính “kỷ luật cao”, vì nếu bạn không mang trong 1-2 ngày, răng bạn sẽ di chuyển
không kiểm soát được.
Chi phí cao cũng là một trở ngại đối với
Invisalign, trung bình khoảng 60-100 triệu tại Việt Nam, vì phải gửi sang nước
ngoài để làm khay Invisalign.
 |
| Chỉnh nha bằng mắc cài mặt lưỡi |
Cũng như Invisalign, mắc cài mặt lưỡi
chỉ áp dụng được với các trường hợp đơn giản và răng mọc lệch lạc nhẹ.
9) Chi phí chỉnh nha là
bao nhiêu?
Chi phí chỉnh nha rất
khác nhau tại Việt Nam, từ 25 – 100 triệu đồng. Chi phí này thay đổi dựa trên
cách làm việc của bác sĩ, vật liệu, uy tín, tên tuổi của nha khoa và
rất rất nhiều yếu tố khác.
Tuy vậy, các bác sĩ chỉnh nha chuyên
nghiệp thường rất “thương bệnh nhân”! Nếu bạn gặp khó khăn về kinh tế, hãy nói
với bác sĩ một cách chân thành, bác sĩ sẽ giúp bạn đấy!
Ngoài ra, khi điều trị chỉnh nha,
bạn nên rủ bạn bè hoặc gia đình cùng làm chung, các bác sĩ có thể giảm giá cho
nhóm của bạn, cũng sẽ tiết kiệm được đôi chút!
10) Nhổ răng khi chỉnh nha:
Nhổ răng khi chỉnh nha là
chỉ định rất thường gặp ở bệnh nhân trưởng thành, và có thể xem như “chuyện
thường ngày ở phòng khám chỉnh nha!”.
Nhổ răng đúng chỉ định và kỹ thuật không gây nguy hiểm.
Các bác sĩ chỉnh nha thường
chỉ định nhổ răng ở trường hợp “không thể làm khác” để giúp đem lại một “mục
tiêu cao cả hơn” là khớp cắn tốt, nụ cười đẹp và thẩm mỹ. Nếu bạn có chiếc răng
sâu lớn, hay chiếc răng đã hư, bác sĩ sẽ “ưu tiên” nhổ những răng đó hơn.
Đối với trẻ em, kỹ thuật ngày nay cho
phép hạn chế nhổ răng tối đa! Phụ huynh nên lưu ý vấn đề này khi đưa trẻ đến
khám chỉnh nha.
Nhổ răng khi chỉnh nha thường
nhằm mục đích “tốt đẹp” hơn như chỉnh sửa khớp cắn, điều trị hô, móm, v.v…
Khoảng trống nhổ răng sẽ được các răng còn lại sắp xếp lại với nhau và “đóng
khoảng”.
11) Tiến độ, diễn biến của quá
trình chỉnh nha thế
nào? Răng chạy như thế nào?
Ngay sau khi gắn dây và mắc cài (thường
gọi là “bộ niềng răng“),
răng của bạn sẽ bắt đầu di chuyển. Có rất nhiều kỹ thuật chuyên môn của bác sĩ
để di chuyển răng, nhưng trung bình răng sẽ di chuyển 1mm/tháng là phù hợp.
Một kế hoạch điều trị chỉnh nha tốt sẽ
giúp bạn thấy “tiến triển” sau mỗi tháng gặp bác sĩ chỉnh nha.
Nếu thấy kết quả không tiến triển, thậm chí xấu hơn hoặc có điều gì làm bạn lo
lắng, bạn nên hỏi bác sĩ.
Hình: Tiến độ của một ca chỉnh nha thường
gặp, như trong hình là khoảng 12-24 tháng.
Cũng giống như tất cả thủ thuật y khoa
khác, không có điều gì là vĩnh viễn. Hàm răng của bạn cũng vậy, nó sẽ luôn thay
đổi theo thời gian, vì vậy bác sĩ sẽ làm “khí cụ duy trì” để giữ kết quả chỉnh nha của
bạn. Hàm răng của bạn dĩ nhiên sẽ có thay đổi đôi chút so với khi tháo “niềng răng“,
nhưng chắc chắn là không phải “như trước khi điều trị”!
Khí cụ duy trì thường được gắn cố định ở
hàm dưới mặt trong của răng cửa như một sợi dây, còn hàm trên thường là hàm
tháo lắp. Sau một thời gian khoảng 6 tháng mang khí cụ duy trì, bệnh nhân sẽ
được bác sĩ hướng dẫn giảm thời gian và tiến đến bỏ hẳn khí cụ duy trì. Nhiều
trường hợp khí cụ duy trì cho hàm dưới được gắn vĩnh viễn, và đa số bệnh nhân
đều “quen” với khí cụ này như một phần của cơ thể.
 |
| Khí cụ duy trì |
* Lưu ý: Kết quả điều trị có thể khác
nhau tùy vào thể trạng từng người.